1- - استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
2- - استادیار، پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
چکیده: (2762 مشاهده)
زمینه و هدف : خودناتوانسازی به عنوان راهبردی تعریف میشود که فرد برای توجیه شکست احتمالی خود با دستکاری، موقعیت عذری ایجاد میکند. پژوهشها نشان دادهاند این رفتار در موقعیتهایی که برای فرد مهم است، مانعی برای موفقیت میشود. ویژگیهای روانسنجی مقیاس خودناتوانسازی تاکنون در ایران مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای روانسنجی مقیاس مذکور بود. مواد و روشها: طرح پژوهش از نوع توصیفی (همبستگی) بود که در یک نمونه 650 نفری از دانشجویان کارشناسی دانشگاه که به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شده بودند، اجرا گردید. ابزار پژوهش، نسخه اصلی مقیاس خودناتوانسازی (25 مادهای) و سیاهه عزت نفس روزنبرگ بود. دادههای جمعآوری شده با روشهای تحلیل عاملی اکتشافی، آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی پیرسن مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها: تحلیل عاملی اکتشافی دادهها نشان داد که 23 ماده از مقیاس بر روی سه عامل "خلق منفی"، "تلاش"، و"عذرتراشی" بار میشوند. بر اساس نظریه، جمع نمره خلق منفی با نمره معکوس تلاش نشان دهنده خودناتوانسازی رفتاری و جمع نمره خلق منفی با عذرتراشی نشان دهنده خودناتوانسازی ادعایی است. آلفای کرونباخ عوامل از 6/0 تا 72/0 و برای کل مقیاس 77/0 میباشد. ضریب پایایی 84/0 است که نشان دهنده پایایی مقیاس خودناتوانسازی است. همچنین ضریب همبستگی نمره خودناتوانسازی با نمره عزت نفس 54/0- میباشدکه نشان دهنده روایی توافقی مقیاس مذکور است. نتیجهگیری: مقیاس فارسی 23 مادهای خودناتوانسازی، اعتبار و روایی مناسبی دارد و برای سنجش خودناتوانسازی معتبر است. پیشنهاد میشود ویژگیهای روانسنجی مقیاس مذکور در نمونههای غیر دانشجویی نیز بررسی شود. واژههای کلیدی: مقیاس خودناتوانسازی، خودناتوانسازی رفتاری، خودناتوانسازی ادعایی، ویژگیهای روانسنجی.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1398/11/19 | انتشار: 1388/11/26