1- کارشناسی ارشد علوم اجتماعی (گرایش زن و خانواده)، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان، ایران.
2- استادیار گروه طب ایرانی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ایران.
3- دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان، ایران.
4- دانشجوی دکترا اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ایران. ، m.hojati12345@gmail.com
چکیده: (1147 مشاهده)
زمینه و هدف: چاقی یکی از انواع بیماریهای مزمن و مشکل بهداشتی در همه کشورهاست که با عوامل رفتاری مرتبط است. بررسیهای جدید نشان میدهد الگوهای مصرف غذایی و سبک زندگی که منجر به چاقی میشود تا حدود زیادی تحت تأثیر عواملی ازجمله شبکههای اجتماعی، ارتباط با خانواده و دوستان، رسانهها و .... میباشد.
مواد و روشها: در این مقاله –فراتحلیل سیستماتیک برای یافتن مستندات مرتبط با موضوع مقاله، نویسنده به بررسی منظم پیشینه منتشرشده در مورد عوامل مؤثر بر چاقی و روشهای بهکاررفته در کاهش وزن پرداخته و مطالعات مرتبط موردنظر را در پایگاه دادههای PubMed،Medline، Elsevier، google scholar IranDoc، Magiran، SID با استفاده از کلمات کلیدی مرتبط هم چون: چاقی، اضافهوزن، عوامل مؤثر، به زبان فارسی و obesity, overweight, determinant به زبان انگلیسی استفاده شد.
یافتهها: نتایج بررسی مطالعات چاپشده مختلف نشان میدهد که عوامل رفتاری مؤثر بر چاقی در سه سطح فردی، خانوادگی و اجتماعی تقسیم میشود. عوامل مؤثر در سطح فردی شامل باورهای مذهبی، سبک زندگی، مصرف رسانه و بازی، سطح تحصیلات و نگرش غذایی میباشد. در سطح خانوادگی شامل اشتغال مادر، حمایت اجتماعی و خانواده میباشد. در سطح جامعه شامل شبکههای اجتماعی، فرهنگ مدرن، سرمایهداری، مدرسه، محیط فیزیکی جامعه، شبکه روابط اجتماعی و دوستان، مقایسه اجتماعی، طبقه اجتماعی و رفاه اجتماعی میباشد. راهکارهای کنترل عوامل اجتماعی مؤثر بر چاقی در سه سطح فردی (مدل باور- رفتار سلامت)، سطح خانوادگی (درمان خانوادهمدار، اصلاح سبک زندگی به شیوه سلامتمحور) و سطح جامعه (فضاسازی و تبلیغات سلامتمحور اقدام جامعه، کنترل باواسطه شبکههای اجتماعی، برنامه ارتقاء سلامت، رسانه و فرهنگ سلامت، اقدامات کنترلی فرهنگ محور و روش بازاریابی اجتماعی) میباشد.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، میتوان گفت شناخت عوامل مؤثر بر چاقی و به کار بردن روشهای کنترل آنها راهحل مؤثری در کاهش اضافهوزن و چاقی در بعد فردی و اجتماعی میباشد.
نوع مطالعه:
كاربردي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1401/6/6 | پذیرش: 1401/11/12 | انتشار: 1401/11/12