دوره 22، شماره 2 - ( 6-1403 )
جلد 22 شماره 2 صفحات 253-236 |
برگشت به فهرست نسخه ها
وحید تولایی1 
، سمانه نجارپوریان* 2، یاسر رستگار3
، سمانه نجارپوریان* 2، یاسر رستگار3
1- دانشجوی دکتری تخصصی مشاوره، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.
2- دانشیار، گروه مشاوره و روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران. ،snajjarpourian@gmail.com
3- دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.
2- دانشیار، گروه مشاوره و روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران. ،
3- دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.
چکیده: (453 مشاهده)
زمینه و هدف: سومین اصل از اصول عمومی نظام‌‌نامۀ اخلاق حرفه‌‌ای سازمان نظام روانشناسی و مشاورۀ ایران عبارت است از: "اصل سودمندی و عدم آسیب‌‌رسانی". علی‌‌رغم وجود چنین توصیه‌‌ای، حوزۀ روانشناسی بالینی و مشاوره در ایران نسبت به آسیب‌‌زا بودن برخی مداخلات و گزارش آن‌ها در تحقیقات، بی‌‌تفاوت بوده است. این در حالی است که از شناسایی اثرات منفی رواندرمانی چند دهه می‌‌گذرد. بااین‌حال، در فهم آسیب و اثرات منفی، زمینه‌‌سازهای آسیب و پیامدهای آن ابهام وجود دارد. بعلاوه، در پژوهش‌‌های موجود اغلب برای تعریف آسیب، نظر متخصصان و درمانگران موردتوجه بوده و فهم مشخصی در خصوص تجربه مراجعین به‌عنوان افرادی که از این خدمات بهره‌‌مند می‌‌شوند کمتر در دسترس می‌‌باشد.
مواد و روش‌ها: مطالعۀ حاضر از نوع اکتشافی با روش تحقیق کیفی است. ابزار پژوهش مصاحبۀ نیمه ساختاریافته بوده که با 16 مشارکت‌‌کننده که به صورت هدفمند در طی مراحل کدگذاری انتخاب شدند و تجربۀ خود از شرکت در جلسات رواندرمانی را آسیب‌‌زا می‌‌دانستند با استفاده از رویکرد نظریۀ داده بنیاد اشتراوس و کوربین با نرم‌‌افزار MAXQDA مورد تحلیل قرار گرفت و تا رسیدن به اشباع مقولات ادامه یافت.
یافته‌ها: اطلاعات ثبت، کدگذاری و در قالب کدهای ثانویه، مقولات فرعی و اصلی طبقه‌‌بندی شدند. آتوریتۀ درمانگر و ضعف رابطۀ درمانی به‌عنوان شرایط علی مرتبط با درمانگر، بعلاوه درماندگی مراجع، بت ساختن از درمانگر و بی‌‌اطلاعی از حقوق و فرآیند درمان به‌عنوان شرایط علی مرتبط با مراجع شناسایی شد. مطابق با تحلیل نظر مشارکت‌‌کنندگان، مقولات اصلی آسیب نیز شرم و سوءاستفاده شدن به دست آمد.
نتیجه‌گیری: در فهم آسیب، به ماهیت بین فردی رواندرمانی توجه چندانی صورت نگرفته و تمرکز بر مداخلات آسیب‌‌رسان و تصمیمات نادرست درمانگران بوده است. نتایج نشان می‌‌دهد هر درمانگر و هر رواندرمانی پتانسیل آسیب زدن به مراجعین را دارد. آنچه می‌‌تواند رواندرمانی را برای مراجعین آسیب‌‌زا سازد، عدم وجود پاسخ‌‌دهی مناسب درمانگر به تجربیات درونی مراجع است، خصوصاً زمانی که تجربیات ناخوشایند ایشان مرتبط با ارتباط درمانگر-مراجع باشد.
مواد و روش‌ها: مطالعۀ حاضر از نوع اکتشافی با روش تحقیق کیفی است. ابزار پژوهش مصاحبۀ نیمه ساختاریافته بوده که با 16 مشارکت‌‌کننده که به صورت هدفمند در طی مراحل کدگذاری انتخاب شدند و تجربۀ خود از شرکت در جلسات رواندرمانی را آسیب‌‌زا می‌‌دانستند با استفاده از رویکرد نظریۀ داده بنیاد اشتراوس و کوربین با نرم‌‌افزار MAXQDA مورد تحلیل قرار گرفت و تا رسیدن به اشباع مقولات ادامه یافت.
یافته‌ها: اطلاعات ثبت، کدگذاری و در قالب کدهای ثانویه، مقولات فرعی و اصلی طبقه‌‌بندی شدند. آتوریتۀ درمانگر و ضعف رابطۀ درمانی به‌عنوان شرایط علی مرتبط با درمانگر، بعلاوه درماندگی مراجع، بت ساختن از درمانگر و بی‌‌اطلاعی از حقوق و فرآیند درمان به‌عنوان شرایط علی مرتبط با مراجع شناسایی شد. مطابق با تحلیل نظر مشارکت‌‌کنندگان، مقولات اصلی آسیب نیز شرم و سوءاستفاده شدن به دست آمد.
نتیجه‌گیری: در فهم آسیب، به ماهیت بین فردی رواندرمانی توجه چندانی صورت نگرفته و تمرکز بر مداخلات آسیب‌‌رسان و تصمیمات نادرست درمانگران بوده است. نتایج نشان می‌‌دهد هر درمانگر و هر رواندرمانی پتانسیل آسیب زدن به مراجعین را دارد. آنچه می‌‌تواند رواندرمانی را برای مراجعین آسیب‌‌زا سازد، عدم وجود پاسخ‌‌دهی مناسب درمانگر به تجربیات درونی مراجع است، خصوصاً زمانی که تجربیات ناخوشایند ایشان مرتبط با ارتباط درمانگر-مراجع باشد.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |