نیلوفر اسمعیلی، مهناز اخوان تفتی، علیرضا کیامنش، دوره ۱۵، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۶ )
چکیده
زمینه و هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله تاب‌آور و ترکیب مثبت‌نگر و تاب‌آور در کاهش اهمال‌کاری تحصیلی و تنیدگی تحصیلی و بهبود بهزیستی روان‌شناختی و راهبردهای مقابله‌ای مؤثر دانش‌آموزان دختر نوجوان انجام شد. مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی همراه با مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و دوره پیگیری بود. ۶۰ دانش‌آموز ۱۴ تا ۱۶ ساله به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه شاهد قرار گرفتند. آموزش‌های تاب‌آور و ترکیب مثبت‌نگر و تاب‌آور طی ۹ جلسه دو ساعته، به دو گروه آزمایش ارایه گردید. از پرسش‌نامه‌های اهمال‌کاری تحصیلی سواری، تنیدگی تحصیلی Ang و Huang، بهزیستی روان‌شناختی Ryff و راهبردهای مقابله‌ای Endler و Parker در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: آموزش‌های تاب‌آور و ترکیب مثبت‌نگر و تاب‌آور، باعث کاهش معنیدار اهمال‌کاری تحصیلی و تنیدگی تحصیلی و افزایش معنیدار بهزیستی روان‌شناختی و راهبردهای مقابله‌ای مؤثر گردید، با این تفاوت که برنامه آموزشی ترکیبی در ارتقای بهزیستی روان‌شناختی، راهبردهای مقابله‌ای مؤثر و کاهش تنیدگی تحصیلی موفق‌تر از برنامه آموزشی تاب‌آور بود. همچنین، برنامه آموزشی تاب‌آور در کاهش اهمال‌کاری تحصیلی تأثیر بهتری داشت. نتیجه‌گیری: برنامه‌های آموزشی که از تلفیق چند رویکرد و نظریه برای طراحی بسته‌های آموزشی بهره می‌گیرند، تأثیرات معنیدار بیشتری دارند. بنابراین، استفاده از نتایج پژوهش در طراحی برنامه‌های آموزشی پیشگیرانه و بهبود دستاوردهای آموزشی مؤثر باشد.
