۷ نتیجه برای اضطراب اجتماعی
سیده سلیل ضیائی، فریبا زرانی، فرشته موتابی، حسین کارشکی، شهریار شهیدی،
دوره ۱۴، شماره ۱ - ( ۸-۱۳۹۵ )
چکیده
زمینه و هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه رفتارهای اجتماعی انتظاری (ASBQ یا Anticipatory social behaviors questionnaire) در جمعیت دانشجویی انجام شد. مواد و روش‌ها: شرکت کنندگان در این پژوهش ۴۶۰ نفر (۲۸۰ نفر دختر، ۱۸۰ نفر پسر) بودند که پرسشنامه رفتارهای اجتماعی- انتظاری را تکمیل کردند و ۲۸۴ نفر (۱۹۸ نفر دختر، ۸۶ نفر پسر) که علاوه بر پرسشنامه رفتارهای اجتماعی- انتظاری، چک‌لیست اضطراب و فوبی اجتماعی (SPAI یا Social phobia and anxiety inventory)، پرسشنامه ارزیابی فراوانی اجتناب مخفی (SAFE یا Subtle avoidance frequency examination)، مقیاس فوبی اجتماعی (SPIN یا Social phobia inventory) و مقیاس هراس اجتماعی (SPS یا Social phobia scale) را پاسخ گفتند. ۵۵ بیمار مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی نیز به ASBQ پاسخ دادند. برای تحلیل دادهها از آزمون t مستقل، تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA)، ضریب همبستگی Pearson، ضریب Cronbach’s alpha و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته‌ها: در محاسبه روایی ملاکی، ضریب همبستگی Pearson بین نمره ASBQ با نمره‌های پرسشنامههای ذکر شده معنی‌دار بود. انجام روایی تحلیل عاملی، ساختار دو عاملی برای این پرسشنامه به دست داد و محاسبه روایی تمایز گروهی با روش آزمون t مستقل و MANOVA نشان داد که تفاوت نمره ASBQ و خرده‌مقیاس‌های آن در دو گروه مبتلا به اضطراب اجتماعی و غیر مبتلا در سطح معنی‌دار بود. همچنین، همسانی درونی پرسشنامه رفتارهای اجتماعی انتظاری بر حسب ضریب Cronbach’s alpha بالا و قابل قبول به دست آمد و پایایی بازآزمایی نیز تأیید شد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج میتوان گفت که نسخه فارسی ASBQ ابزاری معتبر برای سنجش رفتارهای اجتماعی- انتظاری در جمعیت ایرانی است.
آمنه امامی عزت، تورج هاشمی، مجید محمود علیلو،
دوره ۱۴، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۵ )
چکیده
زمینه و هدف : اختلال اضطراب اجتماعی، شایع‌ترین نوع اختلالات اضطرابی است که به عملکرد و روابط اجتماعی فرد آسیب می‌رساند. از جمله عوامل مؤثر در ابتلا و تداوم این اختلال، طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و نقایص در تنظیم هیجان است. هدف از پژوهش حاضر، ارایه مدل ساختاری نقش مستقیم و غیر مستقیم طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه بر اضطراب اجتماعی با میانجی‌گری تنظیم هیجان بود. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر به صورت توصیفی- همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز را تشکیل می‌داد که از بین آن‌ها تعداد ۳۰۰ نفر به شیوه خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند و برای جمع‌آوری دادهها از پرسشنامه طرح‌واره ناسازگار Young، اضطراب اجتماعی Kanwar، تنظیم هیجان Gross و John و جهت تحلیل دادهها از روش تحلیل مسیر استفاده گردید. یافته‌ها: طرح‌واره‌های بریدگی/ طرد، خودگردانی/ عملکرد مختل، محدودیت مختل، دیگر جهت‌مندی و گوش به زنگی بیش از حد و بازداری، به واسطه تنظیم هیجانی نقش مثبت و معنی‌دار در نشانه‌های اضطراب اجتماعی داشت (۰۱/۰ > P). از سوی دیگر، در بین طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه نقش گوش به زنگی، خودگردانی/ عملکرد مختل و بریدگی/ طرد در اضطراب اجتماعی، برجسته‌تر از طرح‌واره‌های محدودیت مختل و دیگر جهت‌مندی بود. نتیجه‌گیری: اضطراب اجتماعی نه تنها از بدکارکردی شناختی در قالب طرح‌واره‌های ناسازگار تأثیر می‌پذیرد، بلکه نشانه‌های این اختلال به واسطه بدتنظمی‌های هیجانی، تشدید می‌شود؛ به نحوی که اثرات منفی شناخت‌واره‌های معیوب بر اضطراب اجتماعی از طریق عملکرد معیوب تنظیم هیجانی افزون‌تر شده و باعث تشدید علایم اضطراب اجتماعی می‌گردد.
هدی ناظمی، محمود نجفی، شاهرخ مکوند حسینی، علی مالکی، اسحق رحیمیان بوگر،
دوره ۱۶، شماره ۳ - ( ۱۱-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه و هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثربخشی محیط مواجهه درمانی مبتنی بر واقعیت مجازی بر کاهش علائم اجتناب و آشفتگی اجتماعی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بود. مواد و روش‌ها: این مطالعه به‌صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه سمنان در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ بود و از میان آن‌ها تعداد ۲۰ نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به روش تصادفی ۱۰ نفر به گروه آزمایش و ۱۰ نفر به گروه کنترل اختصاص یافت. برای غربالگری دانشجویان ازلحاظ اختلال اضطراب اجتماعی و تشخیص سایر اختلالات مصاحبه بالینی ساختاریافته (Structured Clinical Interview for DSM-۴) و پرسشنامه اضطراب اجتماعی (Social Phobia Inventory) استفاده شد. گروه آزمایش در طی ۱۲ جلسه، هفته‌ای دو جلسه ۳۰ دقیقه‌ای، به‌صورت فردی تحت VRET قرار گرفتند. پرسشنامه اجتناب و آشفتگی اجتماعی (Social Avoidance and Distress Scale) به‌عنوان پیشآزمون اجرا و سپس مداخله VRET در گروه آزمایش انجام شد. در پایان پرسشنامه فوق به‌عنوان پسآزمون اجرا گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که VRET بر کاهش علائم اجتناب و آشفتگی اجتماعی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل مؤثر بود. نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از اثربخشی این مدل درمانی بر کاهش علائم اضطراب اجتماعی بود. از این روش میتوان به‌عنوان یک روش درمانی نوین در جهت درمان اختلال اضطراب اجتماعی و سایر اختلالات مشابه استفاده کرد.
احمد عابدی، حمیدرضا عریضی، فاطمه اسدالهی،
دوره ۲۰، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه و هدف: افراد دارای اضطراب اجتماعی به دلیل اضطراب ناشی از حضور در موقعیت‌های اجتماعی در بسیاری از زمینه‌های شخصی و اجتماعی خود ازجمله روابط بین‌فردی با مشکل مواجه می‌شوند؛ ازاین‌جهت متخصصان با انجام مداخلات روان‌شناختی سعی در کاهش آثار آن در زندگی آن‌ها دارند. در این پژوهش، با روش فراتحلیل، به بررسی و مقایسه اثربخشی مداخلات شناختی-رفتاری و پذیرش و تعهد بر اضطراب اجتماعی پرداخته شد.
مواد و روش‌ها: بدین منظور از بین پژوهش‌های متعدد مربوط به این موضوع، ۶۸ پژوهش (۳۱ پژوهش مرتبط با درمان پذیرش و تعهد و ۳۷ پژوهش مرتبط با درمان شناختی رفتاری) که در بین سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۰ در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر فارسی (ایران‌داک، مگ‌ایران، علوم انسانی، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و نشریات ادواری، مقالات کشورهای اسلامی (ISC و سیویلیکا) و همچنین پایگاه‌های معتبر انگلیسی (PubMed، ResearchGate) که مقالات با جامعه ایرانی در آن نمایه شده بود و ازلحاظ روش‌شناختی (گروه‌درمانی، دارای متغیر مستقل و وابسته مرتبط و گروه کنترل) موردقبول بودند انتخاب و فراتحلیل روی آن‌ها انجام شد. در این پژوهش، ۶۸ اندازه اثر گزارش‌شده است و ابزار استفاده‌شده چک‌لیست فراتحلیل بود. داده‌های به‌دست‌آمده توسط نرم‌افزارCMA-۳ مورد تحلیل قرار گرفت
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که میزان اندازه اثر ترکیبی به‌دست‌آمده برای مداخلات پذیرش و تعهد ۶۰۳/۰ و برای مداخلات شناختی-رفتاری ۶۳۵/۰ بود که حکایت از تأثیر این مداخلات در کاهش اضطراب اجتماعی دارد (۰۰۱/>P).
نتیجه‌گیری: اندازه اثر ترکیبی به‌دست‌آمده برای مداخلات روان‌شناختی پذیرش و تعهد و شناختی- رفتاری برحسب جدول تفسیری همبستگی از مقادیر بالایی برخوردار است که میتوان گفت هر دو مداخله روان‌شناختی به‌طور مطلوبی توانسته‌اند بر کاهش اضطراب اجتماعی مؤثر واقع شوند. برحسب این مقادیر اندازه اثر ترکیبی میتوان اذعان داشت که تأثیر درمان شناختی-رفتاری در کاهش اضطراب اجتماعی کمی بیشتر از درمان پذیرش و تعهد بوده است.
یوسف حضرتی، حسن عبدی،
دوره ۲۲، شماره ۱ - ( ۲-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: تحقیقات نشان داده است که لکنت تأثیر منفی بر سرزندگی کلی و سلامت عاطفی، اجتماعی و روانی فرد دارد و به‌طور بالقوه منجر به کاهش کیفیت زندگی بزرگسالانی که لکنت دارند می‌شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی بر اضطراب اجتماعی، خودکارآمدی و کیفیت زندگی بزرگسالان دارای لکنت زبان با رویکرد روان‌شناسی زبان انجام شد.
مواد و روش‌ها: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مردان بزرگسال دارای لکنت مراجعه‌کننده به کلینیک‌های روان‌شناسی شهر مشهد در سال ۱۴۰۲ بود. از بین این افراد تعداد ۳۰ نفر به روش نمونه‌گیری در دسـترس و با توجه به ملاک‌های ورود و خروج انتخاب شدند؛ و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل (هر گروه ۱۵ نفر) قرار گرفتند. شرکتکنندگان در مراحل پیشآزمون و پسآزمون مقیاسهای اضطراب اجتماعی؛کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی فرم کوتاه؛ پرسشنامه خودکارآمدی را تکمیل کردند. گروه آزمایشی برنامه درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی را در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای دریافت کرد و گروه کنترل تحت آموزش معمول روزانه قرار گرفت. تجزیه‌وتحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار SPSS-۲۴ و آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره با رعایت مفروضه‌های آماری انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد آموزش مبتنی بر درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی بر اضطراب اجتماعی، خودکارآمدی و کیفیت زندگی بزرگسالان دارای لکنت زبان به‌طور معناداری اثربخش است (۰۵/۰p<).
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش میتوان به بهبود اضطراب اجتماعی، خودکارآمدی و کیفیت زندگی بزرگسالان دارای لکنت زبان از طریق درمان شناختی رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی کمک کرد.
مائده فیضی، علی شریعت،
دوره ۲۲، شماره ۲ - ( ۶-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: اختلال اضطراب اجتماعی یک اختلال روانی شایع در میان نوجوانان است که موجب بروز اختلال در عملکردهای فردی، تحصیلی و اجتماعی آنان می‌شود؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی نشانه‌های اضطراب اجتماعی بر اساس نشانگان شناختی توجهی با توجه به نقش واسطه‌ای هیجان آگاهی در نوجوانان شهر اصفهان انجام شد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی-همبستگی در شاخه معادلات ساختاری بود و جامعه آماری آن شامل کلیه نوجوانان دختر شهر اصفهان در بازه‌ی سنی ۱۲ تا ۱۸ سال در سال ۱۴۰۲ می‌شد که ۳۳۴ نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامههای پژوهش شامل پرسشنامه اضطراب اجتماعی جرابک (۱۹۹۶)، پرسشنامه سندرم شناختی توجهی ولز (۲۰۰۹) و پرسشنامه آگاهی هیجانی ریفی و همکاران (EAQ-۳۰) (۲۰۰۷) پاسخ دادند. داده‌های حاصل از پژوهش با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزارهای spss-۲۵ و Amoss-۲۴ انجام شد.
یافته‌ها: نشانه‌های اضطراب اجتماعی براساس نشانگان شناختی توجهی و هیجان آگاهی قابل پیش‌بینی است (۰۵/۰>p)؛ همچنین هیجان آگاهی براساس نشانگان شناختی توجهی قابل پیش‌بینی است (۰۱/۰>p). در آخر یافته‌های پژوهش نشان داد هیجان آگاهی می‌تواند در پیش‌بینی نشانه‌های اضطراب اجتماعی بر اساس نشانگان شناختی توجهی نقش میانجی‌گر ایفا نماید (۰۵/۰>p).
نتیجه‌گیری: هیجان آگاهی و نشانگان شناختی توجهی پیش‌بینی کننده اضطراب اجتماعی هستند و هیجان آگاهی نقش میانجی را ایفا می‌کند، بدین معنا که درک بهتری از این دو متغیر می‌تواند در پیش‌بینی و درک بهتر از اضطراب اجتماعی کمک کند.
خانم نوشین منصوری، دکتر مصطفی بُلقان آبادی،
دوره ۲۳، شماره ۱ - ( ۱۲-۱۴۰۴ )
چکیده
اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) به عنوان یک چالش مهم سلامت روان، به ویژه در بین دانش آموزان، با نرخ شیوع ۷٪ تا ۳۳٪ در سراسر جهان شناخته شده است. با ترس شدید از تعاملات اجتماعی به دلیل نگرانی در مورد ارزیابی منفی مشخص می شود. اگر SAD درمان نشود، می تواند به شدت بر عملکرد تحصیلی، پیشرفت شغلی و روابط اجتماعی تأثیر بگذارد. مطالعات مختلف اثرات نامطلوب آن را بر کیفیت زندگی، که شامل رفاه جسمی، عاطفی و اجتماعی می‌شود، نشان می‌دهند. این اختلال در زمینه های اجتماعی مختلف مانند سخنرانی در جمع، تعامل با غریبه ها و موقعیت های مبتنی بر عملکرد ظاهر می شود. تحقیقات نشان می دهد که SAD هم تحت تأثیر استعداد ژنتیکی و هم عوامل محیطی، از جمله تجربیات دوران کودکی و شرایط اجتماعی است. با توجه به تأثیر گسترده آن، تشخیص زودهنگام و راهبردهای مداخله، از جمله درمان شناختی- رفتاری و درمان های دارویی، در کاهش اثرات آن و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا ضروری است.
