زمینه و هدف: اختلال طیف اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است. پژوهش‌های اخیر درباره این گروه از افراد علاوه بر علائم تشخیصی بر نقایص شناختی همچون تفکر آینده‌نگر و فرآیندهای پاس (برنامه‌ریزی، توجه، پردازش هم‌زمان و متوالی) متمرکز شده‌اند. به نظر می‌رسد این نقایص می‌توانند نشانه‌های رفتاری این اختلال را تبیین کنند. در همین راستا مطالعه حاضر اثربخشی مداخلات پاسخ محور بر تفکر آینده‌نگر و فرآیندهای پاس در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم را مورد هدف قرار داد.

مواد و روش‌ها: طرح این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی به‌صورت پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه کودکان 8-6 سال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالای شهر اصفهان بود. نمونه مورد استفاده در این پژوهش شامل 20 دانش‌آموز مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا بود که به‌صورت در دسترس انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان به دو گروه (کنترل و آزمایش) تقسیم شدند. گروه آزمایش طی 20 جلسه در مداخله شرکت کردند. ابزارهای این پژوهش شامل سیستم ارزیابی شناختی- ویرایش دوم (Cognitive assessment system- Second edition)، پرسشنامه‌ سنجش دامنه‌ اوتیسم (Autism spectrum screening questionnaire) و تکلیف سفر (Trip task) بود. دو ماه پس از اتمام برنامه آموزشی، هر دو گروه با استفاده از سیستم ارزیابی شناختی و تکلیف سفر مورد پیگیری قرار گرفتند.

یافته‌ها: در گروه آزمایش نمره تفکر آینده‌نگر و فرآیندهای شناختی (برنامه‌ریزی‌) تأثیر‌پذیری بیشتری نسبت به گروه کنترل نشان داد و این تأثیر‌ ازنظر آماری معنی‌دار بود (01/0>p).

نتیجه‌گیری: این مطالعه نتایج امیدوارکننده‌ای را برای درمان پاسخ محور به‌عنوان یک مداخله برای بهبود مؤلفه‌های شناختی در کودکان اوتیسم ارائه داد و نشان می‌دهد که مؤلفه‌های شناختی نیز با درمان پاسخ محور قابل‌انعطاف هستند.